Prawo ochrony środowiska w procesie inwestycyjno-budowlanym - decyzje środowiskowe, pozwolenia, zezwolenia, sankcje

1. Zagadnienia ogólne:

• źródła prawa ochrony środowiska w kontekście procesu inwestycyjnego - akty prawa powszechnie obowiązującego regulujące proces inwestycyjny w kontekście ochrony środowiska, w tym - powiązania norm prawnych wynikających z różnych przepisów prawa administracyjnego (prawa planowania i zagospodarowania i planowania przestrzennego, prawa budowlanego, przepisów o ochronie zabytków i specustaw) - omówienie regulacji unijnej i krajowej, obejmującej:
  • dyrektywy w sprawie ocen oddziaływania na środowisko,
  • przepisy regulujące planowanie i zagospodarowanie przestrzenne,
  • system ocen oddziaływania na środowisko,
  • zgody wodnoprawne,
  • proces inwestycyjny w oparciu o prawo budowlane,
  • rola specustaw w procesie inwestycyjnym,
• miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i inne akty prawa miejscowego w związku z realizacją inwestycji:
  • miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i określenie sposobu lokalizacji inwestycji z mpzp,
  • program ochrony środowiska, plan gospodarki odpadami, program ochrony powietrza, uchwała antysmogowa, park kulturowy i ochrona zabytków, inne uchwały ws. powołania form ochrony przyrody (w tym krajobrazu) i inne akty ograniczające możliwość realizacji inwestycji
  • obszary Natura 2000 i zarządzenia ws. planów zadań ochronnych,
• akty administracyjne wymagane w procesie inwestycyjnym:
  • koncepcja ciągu działań w procesie inwestycyjnym,
  • decyzje, zezwolenia i pozwolenia oraz zgody - charakter prawny, kolejność uzyskiwania,
• podstawowe pojęcia w prawie ochrony środowiska:
  • emisja i zanieczyszczenie,
  • instalacja, zakład, urządzenie,
  • tytuł prawny,
  • podmiot korzystający ze środowiska, przedsiębiorca, prowadzący instalację, władający instalacją, użytkownik urządzenia,
  • pozwolenie na korzystanie ze środowiska (pozwolenie emisyjne),
  • zgoda wodnoprawna.

2. Procedura uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (DUŚ):

• ustalenia wstępne:
  • pojęcie przedsięwzięcia,
  • rodzaje przedsięwzięć wymagających decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (I i II grupa)
• kiedy decyzja środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagana?:
  • kwalifikowanie przedsięwzięć - zmiana użytkowania, budowa/rozbudowa/montaż, przedsięwzięcia powiązane technologicznie i funkcjonalnie
• postępowanie w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach:
  • zawartość raportu i karty informacyjnej przedsięwzięcia,
  • oddziaływanie na obszar Natura 2000,
  • oddziaływanie na cele środowiskowe dla wód - nowe wymagania Prawa wodnego,
  • wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wraz z załącznikami,
  • właściwość organów i współdziałanie - (w tym nowe organy współdziałające - organ właściwy ds. pozwoleń zintegrowanych oraz do wydania zgody wodnoprawnej),
  • strony postępowania,
  • udział społeczny w postępowaniu w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i sposób jego dokumentowania,
  • decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć z I i II grupy,
  • odmowa wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
  • zmiana decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
  • jak weryfikować prawidłowość procedury ooś w kontekście dofinansowania ze środków unijnych?

3. Ochrona środowiska a tzw. lex deweloper:

• wniosek o ustalenie lokalizacji inwestycji mieszkaniowej,
• ułatwienia w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych a decyzja środowiskowa,
• uchwała rady gminy a studium i park kulturowy,
• udział społeczny w postępowaniu.

4. Prawo budowlane a ochrona środowiska:

• podstawowe pojęcia - proces inwestycyjno-budowlany, obiekt budowlany, inwestor itp.,
• ochrona środowiska w przepisach prawa budowlanego,
• wniosek o wydanie pozwolenia na budowę - weryfikacja zgodności wniosku z treścią decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, “mała zmiana budowlana”, administracyjne kary pieniężne,
• pozwolenie na budowę/zgłoszenie robót budowlanych gdy decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie jest wymagana, koncepcja milczącej zgody organu,
• decyzja o pozwoleniu na użytkowanie i decyzja o zmianie sposobu użytkowania obiektu budowlanego a zmiana lub wymóg uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
• procedura ponownej oceny oddziaływania na środowisko na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę,
• “uzdrowienie” samowoli budowlanej a brak decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

5. Pozostałe akty administracyjne w procesie inwestycyjnym:

• relacja zezwoleń inwestycyjnych (decyzji wykonawczych) do pozwoleń emisyjnych - założenia, relacja, kolejność uzyskiwania,
• zgoda na wycinkę drzew i krzewów,
• zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów wraz z najnowszymi zmianami - operat pożarniczy, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej,
• pozwolenie na wytwarzanie odpadów w związku z funkcjonowaniem instalacji,
• pozwolenie zintegrowane,
• pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza a zgłoszenie instalacji,
• zgody wodnoprawne.

6. Pozostałe wymogi w procesie inwestycyjnym:

• Pomiary emisji, ich ewidencjonowanie i raportowanie,
• zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustaw lub decyzji,
• obowiązki informacyjne: Analiza porealizacyjna, oddanie do użytkowania nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub instalacji i zakończenia rozruchu instalacji, raport początowy, audyt energetyczny,
• utrzymanie budynków.

8. Sankcje za nieprzestrzeganie wymogów prawa ochrony środowiska w procesie inwestycyjno-budowlanym:

• Rodzaje sankcji: grzywny, administracyjne kary pieniężne, kary pozbawienia wolności itp.
• Odpowiedzialność administracyjna (kary Pieniężne, wstrzymanie pracy instalacji, cofniecie lub ograniczenie pozwolenia emisyjnego),
• Odpowiedzialność karna (kary pozbawienia wolności za przestępstwa przeciwko środowisku),
• Odpowiedzialność cywilna za szkody (majątkowe) i uszczerbki (szkody na osobie), roszczenia negatoryjne (o zaprzestanie naruszeń).